1. Phong trào Occupy Wall Street (Chiếm lấy phố Wall) hình thành sau khi người ta phát hiện ra 1% dân số sở hữu 99% phần của cải của tất cả gộp lại. Với 1% giàu có ấy, phố Wall là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi kinh tế hàng đầu, cũng là một biểu tượng của chủ nghĩa tư bản. Chiếm phố Wall, hay tấn công vào một biểu tượng chính là cách 99% dân số còn lại: đông đúc, nghèo và yếu thế, thể hiện sức mạnh đối trọng của mình.
Nhưng có thể thấy, nếu các hoạt động của giới tư bản nằm bên trong các tòa nhà, trong một mạng lưới dày đặc với cường độ gấp gáp, thì phong trào chiếm đóng lại nằm ở bên ngoài, bằng một sức mạnh tĩnh. Măt khác, nếu giới tư bản thao túng nền tài chính, thì phong trào chiếm đóng tập trung bằng biểu dương tinh thần, hay đối với một số nghệ sĩ, là triển khai các hình thức văn hóa nghệ thuật. Tuy giao dịch tài chính không có hình thức vật chất, mà chỉ có một đơn vị tượng trưng là tiền, biểu dương tinh thần/văn hóa/nghệ thuật vẫn là thứ phù du hơn nhiều. Từ góc độ này, có thể thấy Occupy Wall Street hiện hữu ở bề mặt của vấn đề, chứ chưa xâm nhập được sâu trong cách thức vận hành của Wall Street để từ đó thay đổi nó.
Dựa trên quan sát đó, kết luận lại là 1 "vấn đề" không phải có nhiều mặt (đều nằm ở bề nổi, mặt hình thức), mà là nhiều layers, nhiều lớp.
Lấy ví dụ của màn trình diễn của nghệ sĩ Steven Cohen, Golgotha (2009). Anh đến New York mua hai chiếc đầu lâu người với giá 900e mỗi chiếc, làm thành giày cao gót (cao hơn 30cm, mà anh gọi là skulettos). Sau đó đóng bộ complet-cravat, anh đi lại giữa phố Wall, "thực sự bước trên những chiếc sọ người trong khu phố trọng yếu nhất của giới doanh nhân". (huffingtonpost.fr)
Cohen có thể không đánh sập thị trường chứng khoán, nhưng hiệu ứng từ performance của anh thì được lưu lại trong võng mạc của bất cứ ai là "khán giả" bất đắc dĩ khi ấy.
 |
| ảnh từ Centre Pompidou |
2. Nước Ý chúng ta yêu mến. Nước Ý của chúng ta với pizza và pasta và sốt cà chua ngon lành. Nước Ý với những ngôi làng chứa đầy người nhập cư trái phép, người lao động chui lủi, tồn tại bằng những điều kiện vật chất không thể tin nổi của thế kỷ này, bên cạnh những trái cà chua mọng thuốc trừ sâu. Nước Ý thờ ơ với những bản danh sách những người mất tích. Nước Ý khi tìm ra họ thì tống họ đi như một mớ rẻ rách.
Không chỉ nước Ý, cả châu Âu. 25 tuổi, tốt nghiệp khoa học chính trị ở Algérie, thông thạo 4 thứ tiếng, và làm việc từ 6h sáng đến 10h tối, đổi lấy 10 euro, chỉ vì trót sinh ra ở một nước thứ ba, trên một lục địa bị vắt kiệt. Họ sống ở đâu giữa chúng ta? dưới chúng ta? ở một thế giới ngầm? không thể thấy?
3. Thực ra "vấn đề" là gì? Thế nào là "hai mặt của một vấn đề"? "hai mặt của một vấn đề" đã trở thành một từ-khóa, tức là một từ mở khóa điều gì đó ta đã biết sẵn ở trong đầu. "hai mặt của một vấn đề" chỉ ra mâu thuẫn của rất nhiều thứ trên đời, một kiểu thèse - anti-thèse/for - against đã trở thành khuôn định cho cách ta suy nghĩ. Nhưng có thật trên đời này mọi thứ đều có mặt trái và mặt phải? mặt được chiếu sáng và mặt chìm trong tối?
Làm sao để thay đổi khi ta quá bé nhỏ?
Sinh viên Pháp biểu tình chống luật lao động mới có tác động gì? Nhưng tôi không thuộc về số đông đó? Kể cả khi số đông đó yếu thế và tôi cũng vậy? Nhưng theo hai cách khác nhau?
Comments
Post a Comment