. [Bài viết từ tháng 6 năm 2021] Die Klage der Kaiserin là bộ phim đầu tay và cũng là duy nhất của Pina Baush. Phim được quay từ tháng mười năm 1987 đến tháng tư năm 1988 tại Wuppertal, ra mắt vào năm 1989 nhưng phải tới năm 2011 mới được phát hành bản DVD. Trong gần năm thập kỷ sự nghiệp, Bausch chỉ vài lần cho phép các tác phẩm của mình được thu hình lại, vậy nên ngoài việc tới nhà hát xem tận mắt, khán giả có khá ít cơ hội để trải nghiệm trọn vẹn các tác phẩm của bà. Cơ hội ấy đã mở ra với Die Klage der Kaiserin (tạm dịch: “Lời than thở của nữ vương”) - một thử nghiệm đưa sân khấu kịch-múa của Pina lên màn hình lớn, khi nghệ sĩ chấp nhận những khả năng và những rủi ro của việc dùng các phương tiện của điện ảnh để diễn giải sân khấu. Bộ phim mở ra với một cảnh ngoại, ở chính giữa khung hình là một người phụ nữ đang dùng máy thổi lá để thổi tung những chiếc lá vàng đang phủ kín mặt đất xung quanh. Âm thanh thực của cảnh quay bị xóa bỏ hoàn toàn, thay vào đó là một giai
trùm mưa đi từ phủ doãn ra quán sứ với TA, ướt lướt thướt. đường đáng lẽ gần, mà bị ngăn cách và kéo giãn bởi muôn ngàn giọt nước, thành xa thiệt là xa. đến nơi trú rồi thì mưa hơi tạnh, kể cho TA câu chuyện trú mưa ở SG hè năm ngoái, vì trót nổi hứng nghĩa hiệp đi mua urgo giúp mà bị kẹt giữa một cơn giông, đứng dưới một cái ô to đùng đen thùi của hàng ven đường, trên một cái bục xi măng, giữa một đại dương tan tác. và cứ như thế mà thêm một kỷ niệm mới với cơn mưa mùa hè ("hạ vũ"? lol) - trong đầu điểm sượt lại những cơn mưa đã qua. một cơn mưa có minh chở về trên xe cub đỏ. nhà mình với nhà minh ở quá xa nhau, giờ nghĩ thiệt cảm động nghĩa cử cao đẹp đó của người anh. và tiếc cái hồi còn gặp nhau hàng tháng được, say sưa nói những chuyện trên trời dưới biển, i miss us back then. chở mình về đến nơi thì minh sợ đi về bị ốm, thế là về nhà bằng taxi, ngày hôm sau mới lại lộn lên nhà mình và rước xe về, sau khi ngồi giữa nhà chém gió với mẹ mình. chẳng bao giờ thảnh thơi được