Skip to main content

tự thuật - một nỗ lực thanh minh

Chuẩn bị cho một bộ hồ sơ mới, mình lại ngồi viết CV, tiếng Việt là tự thuật cá nhân. Có lần mình thấy bạn mình nói là cái nỗ lực quảng cáo bản thân này thật phiền phức quá, và đôi khi những thứ chúng ta hô bày, trang hoàng cho chính bản thân, như là chức vụ hay giải thưởng, không phản ánh chúng ta là ai. Mình là người hướng nội, và dù hết sức khắc kỉ, mình lại vô cùng ngại ngần mỗi lần phải tự dán một cái dãn gì đó. Ai sẽ đọc và ai sẽ hiểu mình như mình muốn? Và thậm chí, câu hỏi cần đặt ra là: Mình có muốn người khác hiểu mình không?

Có một lần ngày bé, mình đã khóc cả đêm mà nhất quyết không chịu mở mồm ra nói lý do với mẹ. Từ những ngày còn non nớt, mình đã hiểu cái nỗ lực bất thành của từ ngữ khi cố gắng truyền tải những điều sâu kín của tâm hồn, những mất mát, những lỗ hổng, những cơn trầm uất cá nhân. Làm sao có thể khiến người ta hiểu khi chính mình không hiểu, làm sao để dùng một thứ của chung để giải nghĩa một cái riêng? Làm sao để chỉ cho ai đó lối vào thế giới của mình, khi thế giới đó luôn thay đổi, đang hoàn chỉnh, hoặc đang tan rã? Làm sao chỉ dùng một câu chuyên duy nhất để hiểu một con người?

Ngay cả cái tên mình, khi ra nước ngoài, mình cũng không giữ được. Mình cố ý lược bỏ những sắc hỏi ngã nặng, vì chúng hoàn toàn "vô ích", vì hệ thống chữ cái ở xứ sở này không có chỗ cho những thanh điệu như thế. Để hòa mình vào một cộng đồng lớn, đôi khi phải quên đi mình là ai, phải tự động gạt bỏ những sắc nhọn, gai góc mà ở quê hương, đó là một điều chẳng đáng quan tâm, nhưng ở đây, đó lại là một sự kỳ dị bất tiện. Khi một con nhím sống giữa bầy khỉ.

Khieu-Anh NGUYEN không phải là cái tên bố mẹ đặt cho mình khi sinh ra, nhưng nó là cái tên mặc định trong tấm giấy thông hành đưa cuộc sống của mình ở đây vào trong vòng luật pháp. Nó không đủ để giấu đi mình đến từ đâu, nhưng như dấu sắt nung đóng lên mình người nô lệ, nó cho người ta biết rằng mình không phải là một thành phần bất tuân, hay gây nguy hiểm cho cộng đồng đang tiếp nhận mình. Mình vẫn đơn giản cái tên bằng cách bảo mọi người gọi mình là "Anne", thậm chí là "Anh" (và mình lại nín cười mỗi lần được gọi bằng cái định danh rất nam tính ấy). Có những người rất cẩn trọng và đáng yêu, đã thường nỗ lực gọi mình là "Khiu Anne". Cũng có những người tìm cách đặt biệt danh cho mình, cũng có khi mình thử nghĩ ra một cái tên mới, thay vì tên bố mẹ đặt cho. Nhưng mình không nghĩ bất cứ cái tên nào là khá dĩ vào lúc này. Ngay cả cái tên trên giấy khai sinh, với đầy đủ sắc huyền, mỗi lần về Việt Nam và viết nó ra, mình còn thấy xa lạ, như tên của một người khác. Vài ba đứa bạn gọi mình là "Khiếu", nhưng mình thường thấy khó chịu, vì đấy là họ bên đằng nhà ngoại mình, họ của mẹ mình, chứ không phải tên mình. Khó chịu vì cảm thấy một sự thiếu tôn trọng, một sự quy chụp vô duyên, dù mình không giải thích, và cũng không thể nạt nộ những người dùng cái tên ấy để gọi mình. Mình thường chỉ cười nhạt, và bỏ qua. Đôi khi, mình cũng thầm ước họ hiểu được sự khó chịu và bối rối trong nụ cười ấy.

Một cái tên, một sự xác nhận danh tính đã đủ làm mình băn khoăn như thế, nên có lẽ mình sẽ kết thúc phần tự thuật này tại đây. Ngay cả khi cái tên còn chưa được điền vào. Trong một nỗ lực thanh minh dường như vô ích, và không được hoan nghênh cho lắm, thì mình vẫn muốn nói rằng, mình chỉ là một ai đó, đã đánh mất tên mình trong lúc bận rộn và vội vã lựa chọn những con đường, và biết đâu đấy, có một con đường nào đó, một lựa chọn nào đó, sẽ đưa mình đến một cái tên, một nhân thân toàn vẹn.

Comments

Popular posts from this blog

Thế nào là “không gian” trong sân khấu? – một số gợi mở từ Die Klage der Kaiserin (1989) của Pina Bausch

. [Bài viết từ tháng 6 năm 2021]         Die Klage der Kaiserin là bộ phim đầu tay và cũng là duy nhất của Pina Baush. Phim được quay từ tháng mười năm 1987 đến tháng tư năm 1988 tại Wuppertal, ra mắt vào năm 1989 nhưng phải tới năm 2011 mới được phát hành bản DVD. Trong gần năm thập kỷ sự nghiệp, Bausch chỉ vài lần cho phép các tác phẩm của mình được thu hình lại, vậy nên ngoài việc tới nhà hát xem tận mắt, khán giả có khá ít cơ hội để trải nghiệm trọn vẹn các tác phẩm của bà. Cơ hội ấy đã mở ra với Die Klage der Kaiserin (tạm dịch: “Lời than thở của nữ vương”) - một thử nghiệm đưa sân khấu kịch-múa của Pina lên màn hình lớn, khi nghệ sĩ chấp nhận những khả năng và những rủi ro của việc dùng các phương tiện của điện ảnh để diễn giải sân khấu.       Bộ phim mở ra với một cảnh ngoại, ở chính giữa khung hình là một người phụ nữ đang dùng máy thổi lá để thổi tung những chiếc lá vàng đang phủ kín mặt đất xung quanh. Âm thanh thực của cảnh ...

Rì viu một cuốn sách giản dị

"Le sumo qui ne pouvait pas grossir" (xuất bản ở Viêt Nam dưới tên "Chàng su mô không thể béo") của Éric-Emmanuel Schmitt là một cuốn sách giản dị. Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ thất vọng với những lựa chọn của NXB Abin Michel (niềm tin có được từ trường hợp của Amélie Nothomb). Nằm trong chuỗi Cycle invisible (tạm dịch là Chuỗi vô hình), được giới thiệu trên wikipedia như là một serie các tác phẩm khai thác chủ đề tôn giáo, câu chuyện về chàng sumô có vẻ khác biệt. Anh chàng này tên là Jun, 15 tuổi, bỏ nhà lên Tokyo (là Tokyo ở Nhật ấy nhé) bán DVD và mấy thứ sextoys kì dị trên vỉa hè. Có một người bố tự tử vì chán nản cuộc sống, một người mẹ "thiên thần" yêu thương tất cả mọi người như nhau, nó sống lửng lờ và "dị ứng cả vũ trụ". Cho đến một hôm một ông trung niên đến ngó vào mặt nó và bảo: Ê có một thằng to tướng ở trong mày đấy. Thế là cuộc đời của Jun đùng một cái thay đổi. Nó học trở thành đô vật sumô dù rằng gầy nhẳng và ăn mãi không mập, ...

Bếp, và tuổi 23

Bây giờ là gần 2h rưỡi sáng. Mình vừa tạm viết xong bài thuyết trình cho môn thi cuối cùng. Tự dưng thèm canh chua thịt bò, thế là rã đông một phần thịt còn trong tủ, cùng một ít sấu ăn xin được từ hồi lên Paris đợt Toussaints. Và trong lúc đợi bếp sôi, ngồi viết những dòng này (liệu có giống ngày Tết ngồi canh bánh chưng không nhỉ?) Chỉ biết là mấy tháng nay, sống trong một cái nhà không phải của mình, nấu ăn trong một cái bếp không do tay mình sắp xếp, thấy thật nhiều gượng gạo và đắn đo. Nhưng có lẽ, vài tuần nữa mình sẽ chuyển đến một không gian mới, một căn bếp mới, và sẽ thấy thoải mái hơn chăng? Vài tuần nữa, mình sẽ sang tuổi 23. Biết nói thế nào nhỉ, tuổi 22 đã dạy mình nhiều thứ. Mình xem tử vi thì thấy năm tới không xui cũng không may, nhưng số mình thì còn lâu nữa mới sướng được. Cũng chẳng biết có nên suy nghĩ về điều ấy không, vì rốt cuộc, cuộc đời cũng chỉ có lên và xuống, đâu mãi bằng phẳng được. Và rồi những gì mình có được hay đánh mất đi khi đi qua con đường ấ...